Các bệnh trên cây ớt thường gặp và cách phòng trị

Cây ớt là loại cây trồng kinh tế quan trọng, nhưng dễ bị tác động bởi nhiều loại bệnh gây hại làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm. Dưới đây là tổng hợp những bệnh trên cây ớt phổ biến, cùng với tác nhân, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng trị hiệu quả.

1.Bệnh trên cây ớt – Bệnh thán thư ớt (còn gọi là bệnh đốm trái – nổ trái)

Tác nhân gây bệnh:

Bệnh trên cây ớt do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra, phát triển mạnh ở điều kiện nhiệt độ 28–30°C và độ ẩm cao. Bào tử nấm có sức sống cao, dễ lây lan qua gió, côn trùng, tàn dư thực vật và hạt giống nhiễm bệnh.

Dấu hiệu nhận biết:

• Trên quả, bệnh bắt đầu là những đốm nhỏ hơi lõm, có màu nâu đen hoặc vàng trắng bẩn.
• Các vết bệnh mở rộng thành hình bầu dục hoặc đồng tâm, gây thối quả.
• Nấm có thể tấn công chồi non và cây con, gây thối chồi và chết cây non.
• Bệnh làm giảm năng suất, chất lượng và ảnh hưởng đến giá trị xuất khẩu, thậm chí hư hại trong quá trình bảo quản sau thu hoạch.

Biện pháp phòng trị:

• Xử lý hạt giống: Ngâm hạt với dung dịch KMnO4 (0,1%) hoặc nước nóng 52°C trong 2 giờ để tiêu diệt nấm.
• Biện pháp canh tác:
  • Trồng ớt ở mật độ vừa phải, luân canh với các cây trồng khác họ cà (không trồng liên tiếp ớt, cà chua).
  • Thu gom, tiêu hủy trái bị bệnh, vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ.
  • Không trồng ớt trong mùa mưa để hạn chế điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.
• Sử dụng thuốc:
  • Phun thuốc trừ nấm như Antracol 70WP, Score 250 EC hoặc Melody DUO 66.75WP khi bệnh mới xuất hiện.
  • Có thể luân phiên thuốc để tăng hiệu quả, bổ sung kẽm vi lượng để tăng sức đề kháng cho cây.

2.Bệnh trên cây ớt – Bệnh đốm trắng lá

Tác nhân gây bệnh:
Nấm Cercospora capsici phát triển mạnh trong điều kiện nóng ẩm và mưa nhiều.

Dấu hiệu nhận biết:

• Bệnh gây hại chủ yếu trên lá bánh tẻ đến lá già.
• Vết bệnh ban đầu là những đốm nhỏ màu xanh đậm, sau đó chuyển sang trắng với viền nâu đậm.
• Khi bệnh nặng, lá rụng sớm, cây giảm năng suất và trái nhỏ.

Biện pháp phòng trị:

• Biện pháp canh tác:
  • Tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục, lân và kali để cây khỏe mạnh, giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
  • Vệ sinh đồng ruộng, loại bỏ lá bệnh và tàn dư thực vật.
• Sử dụng thuốc:
  • Phun thuốc như Copper B 75WP hoặc FOLPAN 50SC ở nồng độ 0,2–0,4% khi bệnh phát triển.

3.Bệnh trên cây ớt – Bệnh héo xanh, héo tươi

Tác nhân gây bệnh:
Bệnh do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum gây ra, tồn tại trong đất và nước, lan truyền qua vết thương cơ giới hoặc dụng cụ làm vườn không được khử trùng.

Dấu hiệu nhận biết:

• Cây héo đột ngột, lá vẫn còn xanh, không vàng.
• Khi chẻ ngang gốc cây, có dịch nhầy màu trắng sữa tiết ra.
• Bệnh thường xuất hiện rải rác trên cây hoặc từng cụm cây trong ruộng, phát triển mạnh trong điều kiện đất úng nước, thoát nước kém.

Biện pháp phòng trị:

• Biện pháp canh tác:
  • Lên luống cao để thoát nước tốt, không để đất úng.
  • Luân canh với các cây trồng không thuộc họ cà (ớt, cà chua).
  • Nhổ bỏ và tiêu hủy cây bị bệnh.
• Sử dụng thuốc:
  • Tưới vào gốc cây thuốc Copper Zinc 85WP, Starner 20WP ở nồng độ 0,5–1%.

4.Bệnh trên cây ớt – Bệnh thối đọt non

Tác nhân gây bệnh:
Bệnh do nấm Phytophthora capsici, phát triển mạnh trong mùa mưa hoặc điều kiện ẩm độ cao.

Dấu hiệu nhận biết:

• Bệnh gây hại trên hoa, chồi non hoặc nhánh non của cây.
• Mô cây nhiễm bệnh chuyển màu nâu đen, mềm thối.
• Trong điều kiện ẩm cao, có thể thấy tơ nấm trắng và các bào tử đen nhỏ trên vùng bị bệnh.

Biện pháp phòng trị:

• Biện pháp canh tác:
  • Giảm mật độ trồng, làm cỏ và giữ ruộng thông thoáng.
  • Tránh tưới nước quá nhiều vào chiều tối.
• Sử dụng thuốc:
  • Phun thuốc Score 250EC hoặc FOLPAN 50SC ở nồng độ 0,2–0,5% khi bệnh phát sinh.

5.Bệnh trên cây ớt – Bệnh khảm lá do virus

Tác nhân gây bệnh:
Virus gây bệnh lây truyền qua côn trùng chích hút như rệp, rầy, tuyến trùng.

Dấu hiệu nhận biết:

• Lá đọt nhỏ, xoăn lại, có màu loang lổ xanh vàng.
• Cây còi cọc, giòn dễ gãy, hoa rụng, trái méo mó hoặc không phát triển.

Biện pháp phòng trị:

• Biện pháp canh tác:
  • Sử dụng giống sạch bệnh, không lấy hạt giống từ ruộng bị nhiễm virus.
  • Bón phân cân đối, tăng phân hữu cơ hoai mục.
• Phòng trừ côn trùng:
  • Phun thuốc Actara 25WG hoặc Vertimec 1.8ND để diệt rệp và rầy môi giới truyền bệnh.

6.Bệnh trên cây ớt – Bệnh mốc xám

Tác nhân gây bệnh:
Bệnh trên cây ớt do nấm Botrytis Cinerea phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, mưa nhiều.

Dấu hiệu nhận biết:

• Bệnh thường gây hại trên trái, nhất là trái non.
• Trái bị thối từ chóp, có lớp mốc xám bao phủ, sau đó trái khô tóp lại.

Biện pháp phòng trị:

• Biện pháp canh tác:
  • Loại bỏ và tiêu hủy trái bệnh.
• Sử dụng thuốc:
  • Phun thuốc TOPAN 70WP ở nồng độ 0,05–0,1%.

7.Bệnh trên cây ớt – Bệnh chết cây con

Tác nhân gây bệnh:
Bệnh do các loại nấm đất như Rhizoctonia solani, Fusarium, Pythium gây ra, thường xuất hiện khi mật độ gieo dày và độ ẩm cao.

Dấu hiệu nhận biết:

• Giai đoạn cây con, thân cây gần mặt đất bị thối khô, lá rũ, cây ngã rạp.
• Bệnh phát triển nhanh trong điều kiện nóng ẩm.

Biện pháp phòng trị:

• Biện pháp canh tác:
  • Xử lý đất trước khi gieo bằng vôi, phơi nắng và bổ sung phân hữu cơ hoai mục.
  • Gieo hạt ở mật độ vừa phải.
• Sử dụng thuốc:
  • Xử lý hạt giống bằng Carbendazim 50WP hoặc phun thuốc Alpine 80WP khi bệnh phát sinh.

Cây ớt không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn là niềm tự hào của nhiều vùng trồng trọt trên cả nước. Tuy nhiên, để chăm sóc cây ớt khỏe mạnh, đạt năng suất vượt trội, người nông dân cần am hiểu sâu sắc về các loại bệnh trên cây ớt phổ biến. Từ việc vệ sinh đồng ruộng, xử lý đất, lựa chọn giống chất lượng cao đến áp dụng các biện pháp phòng trừ bệnh khoa học, tất cả đều là những mắt xích quan trọng trong hành trình canh tác bền vững.

Hy vọng rằng, với những kiến thức và biện pháp được chia sẻ trong bài viết, bà con nông dân sẽ tự tin hơn trong việc đối phó với các bệnh trên cây ớt, từ đó đảm bảo một mùa vụ bội thu, ổn định kinh tế gia đình và góp phần phát triển nông nghiệp xanh, bền vững cho quê hương.