Tổng hợp các loại sâu bệnh hại lúa và cách phòng trừ

Lúa là cây trồng chủ lực của nền nông nghiệp Việt Nam, đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo an ninh lương thực. Tuy nhiên, các loại sâu bệnh hại lúa xuất hiện ngày càng phức tạp, không chỉ làm giảm năng suất mà còn gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. 

Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các loại sâu bệnh hại lúa thường gặp, các dấu hiệu nhận biết cũng như những biện pháp phòng trừ hiệu quả mà bà con có thể áp dụng.

1.Các loại sâu bệnh hại lúa

1.1 Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa

Sâu cuốn lá nhỏ là một trong những loại sâu hại lúa phổ biến và gây thiệt hại nặng nề nhất. Sâu thường xuất hiện từ giai đoạn lúa đẻ nhánh đến khi ngậm sữa, phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết mát mẻ, độ ẩm cao.

Dấu hiệu nhận biết bao gồm:

• Sâu cắn phá phần nhu mô lá, để lại lớp biểu bì trắng dọc theo gân lá.
• Lá lúa bị sâu cuốn lại thành ống, bên trong chứa sâu non ẩn nấp.
• Nếu ruộng bị sâu cuốn lá hại nặng, khả năng quang hợp của cây lúa giảm sút, tăng tỷ lệ hạt lép, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất.

– Biện pháp phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ gây hại trên cây lúa

• Vệ sinh đồng ruộng: Dọn sạch cỏ dại xung quanh bờ ruộng để loại bỏ nơi trú ẩn của sâu.
• Bón phân hợp lý: Bón cân đối các loại phân NPK, tránh bón thừa đạm.
• Kiểm tra ruộng thường xuyên: Thăm đồng để phát hiện sâu sớm, đặc biệt là khi bướm sâu xuất hiện hoặc sâu non chưa gây hại nghiêm trọng.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Khi mật độ sâu cao, phun thuốc như Vithadan 95WP, Bestox 5EC hoặc Fartack 50EC vào thời điểm sáng sớm hoặc chiều mát.

1.2 Sâu đục thân hai chấm hại lúa

Sâu đục thân hai chấm thường xuất hiện vào cả ba giai đoạn sinh trưởng của cây lúa:

• Giai đoạn mạ: Sâu đục vào bẹ lúa non, gây ra hiện tượng héo dảnh.
• Giai đoạn đẻ nhánh: Sâu đục phần dưới thân, phá hủy tổ chức dẫn nhựa, làm lá non chuyển xanh tái, sau đó héo vàng và chết.
• Giai đoạn trổ bông: Sâu cắn đứt cuống đòng, khiến bông lép trắng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất.

– Biện pháp phòng trừ sâu đục thân hai chấm hại lúa

• Vệ sinh đồng ruộng: Cày lật gốc rạ và phơi ải đất sau thu hoạch để tiêu diệt trứng sâu.
• Bón phân hợp lý: Tránh bón thừa đạm, tăng cường kali để cây lúa khỏe mạnh.
• Bẫy đèn và tiêu hủy ổ trứng: Đốt đèn bẫy bướm hoặc ngắt ổ trứng đem tiêu hủy.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Phun thuốc như Bestox 5EC, Vantex 15CS hoặc Wamtox 100EC vào giai đoạn sâu non mới nở.

2.Các loại côn trùng chích hút hại cây lúa

2.1 Rầy nâu hại lúa

– Dấu hiệu nhận biết

• Rầy nâu phát triển mạnh trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, thường gây hại nghiêm trọng vào giai đoạn lúa ngậm sữa và bắt đầu chín.
• Rầy bám trên thân lúa gần mặt nước, chích hút nhựa cây, làm lá vàng úa, cây còi cọc. Khi mật độ rầy cao, ruộng lúa xuất hiện hiện tượng “cháy rầy”, làm giảm năng suất nghiêm trọng.
• Rầy nâu còn là tác nhân trung gian truyền các bệnh nguy hiểm như vàng lùn, lùn xoắn lá.

– Biện pháp phòng trừ rầy nâu hại lúa

• Sử dụng giống lúa kháng rầy: Lựa chọn các giống có khả năng chống chịu tốt với rầy nâu.
• Gieo cấy mật độ hợp lý: Không gieo quá dày, bón phân cân đối để cây phát triển khỏe mạnh.
• Thả vịt vào ruộng: Một biện pháp sinh học hiệu quả để kiểm soát mật độ rầy.
• Phun thuốc trừ rầy: Khi mật độ rầy cao (18-27 con/khóm), sử dụng các loại thuốc như Chersieu 50WG, Anvado 200SC.

2.2 Bọ trĩ (bù lạch) hại lúa

Bọ trĩ thường gây hại trên lúa non, đặc biệt là giai đoạn hồi xanh và đẻ nhánh.

• Lá lúa bị quăn, cây còi cọc, kém phát triển.
• Ruộng lúa bị hại nặng thường vàng úa, sinh trưởng chậm.
• Bọ trĩ phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết khô hạn, ruộng lúa khô nước.

– Biện pháp phòng trừ bọ trĩ

• Vệ sinh đồng ruộng: Loại bỏ cỏ dại, đặc biệt là cỏ môi – ký chủ chính của bọ trĩ.
• Giữ nước: Đảm bảo ruộng lúa luôn đủ ẩm, không để khô hạn.
• Sử dụng thuốc: Phun các loại thuốc như Mã Lục 250WP, Cherray 700WP khi phát hiện bọ trĩ.

2.3 Rầy lưng trắng hại lúa

– Dấu hiệu nhận biết

• Rầy lưng trắng thường gây hại nặng vào giai đoạn lúa trổ bông. Cả rầy trưởng thành và rầy non đều chích hút nhựa cây, làm giảm chiều dài bông, hạt lép nhiều và chín chậm.
• Ngoài gây hại trực tiếp, rầy lưng trắng còn truyền bệnh lùn sọc đen – một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên cây lúa.

– Biện pháp phòng trừ rầy lưng

• Sử dụng giống kháng rầy: Lựa chọn các giống có khả năng chống chịu tốt với rầy lưng trắng.
• Bón phân hợp lý: Tránh bón thừa đạm, không gieo cấy quá dày.
• Thả vịt vào ruộng lúa diệt rầy:
• Phun thuốc: Khi phát hiện mật độ rầy cao (>50 con/khóm), sử dụng các loại thuốc như Ba Đăng 500WP, Mã Lục 250WP hoặc Excel Basa 50EC.

Quản lý các loại sâu bệnh hại lúa là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất để đảm bảo năng suất và chất lượng cây trồng. Việc nhận biết và áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại lúa là yếu tố quyết định giúp bảo vệ mùa màng, duy trì năng suất và chất lượng nông sản. 

Để cây lúa phát triển khỏe mạnh, bà con nông dân cần kết hợp các phương pháp như vệ sinh đồng ruộng, bón phân cân đối, sử dụng giống kháng sâu bệnh và áp dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách. Đồng thời, thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để phát hiện sớm các loại sâu bệnh, từ đó xử lý kịp thời và hiệu quả.

Sâu bệnh hại lúa là mối đe dọa lớn đối với năng suất và chất lượng mùa màng, đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ và phương pháp phòng trừ hiệu quả. Hiểu rõ đặc điểm và cách xử lý từng loại sâu bệnh sẽ giúp bạn bảo vệ cây lúa tốt hơn. Đừng để sâu bệnh làm gián đoạn mùa vụ của bạn – đồng hành cùng TTPGlobal để nhận giải pháp nông nghiệp tiên tiến ngay hôm nay!