Các loại sâu bệnh trên cây sầu riêng

Cây sầu riêng là loài cây trái có giá trị kinh tế cao, đang được nhiều nông hộ gia tăng cường đầu tư. Tuy nhiên, đây là loài cây khó tính, yêu cầu kỹ thuật và sự chăm sóc cao để hạn chế tác động của các loại sâu bệnh. Bài viết sau đây sẽ tổng hợp chi tiết các loại sâu bệnh trên cây sầu riêng cùng biện pháp phòng trừ hiệu quả.

1.Sâu đục trái (Conogethes punctiferalis)

1.1 Đặc điểm

Sâu đục trái là một trong những đối tượng gây hại quan trọng nhất trên cây sầu riêng. Sâu non sau khi nở từ trứng sẽ đục vào trái, tạo đường hầm sâu đến phần thịt bên trong, làm trái biến dạng, dễ rụng hoặc thối hỏng do vi sinh vật xâm nhập theo vết đục. Vết hại còn dễ nhận biết thông qua phân sâu hoặc tơ nhả trên vỏ trái.

1.2 Biện pháp phòng trừ

Biện pháp phòng trừ hiệu quả bao gồm tỉa bỏ trái mọc thành chùm, bao trái sớm, phun thuốc luân phiên định kỳ 15 ngày/lần kết hợp thuốc trừ sâu và nấm. Thiên địch tự nhiên như kiến vàng, nhện ăn thịt và bọ xít cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mật số sâu.

2.Rầy phấn (Allocaridara malayensis)

2.1 Đặc điểm

Rầy phấn chủ yếu tấn công lá và đọt non, gây cháy mép lá, rụng lá, làm suy kiệt cây. Khi mật độ cao, cây bị rầy phấn phá hại thường còi cọc, ra hoa ít và phẩm chất trái kém. Đặc biệt, chất mật do rầy tiết ra còn là môi trường lý tưởng cho nấm bồ hóng phát triển, làm đen lá và trái.

2.2 Biện pháp phòng trừ

Để phòng trừ, cần thường xuyên phun nước lên tán vào mùa khô, duy trì độ ẩm vườn, tăng cường bón phân hữu cơ và bảo vệ các loài thiên địch như bọ rùa, ong ký sinh, nhện. Khi cần thiết, sử dụng thuốc hóa học chọn lọc, ưu tiên kết hợp với thuốc nấm trong giai đoạn cơi đọt.

3.Rệp sáp (Pseudococcidae)

3.1 Đặc điểm

Rệp sáp gây hại phổ biến trên trái sầu riêng, làm cho trái kém phát triển, dễ bị sượng, suy giảm giá trị thương mại. Ngoài ra, chúng còn tiết dịch mật tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển. Rệp sáp phát triển mạnh trong mùa khô – cũng là giai đoạn cây ra hoa kết trái nhiều nhất.

3.2 Biện pháp phòng trừ

Biện pháp phòng trừ bao gồm bao trái, duy trì độ ẩm cho vườn, cắt bỏ những bộ phận bị hại nặng, khuyến khích côn trùng có ích. Phun thuốc trừ rệp cần được hạn chế, chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết, đồng thời ưu tiên sản phẩm ít độc với thiên địch.

4.Nhện đỏ

4.1 Đặc điểm

Nhện đỏ là đối tượng phổ biến trong mùa nắng, gây hại bằng cách hút dịch lá, tạo đốm trắng li ti trên mặt lá, khiến lá vàng và rụng. Vòng đời ngắn, sinh sản nhanh nên nếu không kiểm soát kịp thời, mật số nhện có thể bùng phát mạnh.

4.2 Biện pháp phòng trừ

Phòng trừ nhện đỏ cần phối hợp cả biện pháp vật lý và sinh học. Có thể dùng nước tưới mạnh để rửa trôi, kết hợp tạo độ ẩm cho thiên địch phát triển. Khi mật số cao, sử dụng thuốc chứa hoạt chất Abamectin, phun đều mặt trên và dưới lá, nhắc lại sau 5 ngày, nhưng cần luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.

5.Bọ trĩ

5.1 Đặc điểm

Bọ trĩ tuy nhỏ nhưng gây hại đáng kể đến sinh trưởng của lá non, làm lá bạc màu, biến dạng, giảm khả năng quang hợp. Trái nhỏ, chất lượng sụt giảm khi cây bị nhiễm nặng. Loài này phát triển mạnh trong điều kiện khô hạn, đặc biệt tại miền Đông Nam bộ.

5.2 Biện pháp phòng trừ

Để hạn chế bọ trĩ, cần duy trì ẩm độ trong vườn bằng cách phủ cỏ, bón phân hữu cơ, tưới phun trên tán. Phun thuốc chỉ nên là lựa chọn cuối cùng khi mật độ quá cao. Ngoài ra, cắt tỉa tán thường xuyên để thông thoáng cũng giúp giảm nơi trú ẩn của bọ trĩ.

6.Rầy nhảy (Lawana conpersa)

6.1 Đặc điểm

Rầy nhảy tuy không phổ biến bằng rầy phấn, nhưng nếu không kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến đọt và lá non, làm cây chậm phát triển. Đặc điểm dễ nhận là thân rầy màu trắng, cánh có chấm nâu đen, trứng cắm vào gân lá.

6.2 Biện pháp phòng trừ

Biện pháp quản lý bao gồm kiểm soát sinh học bằng nấm Metarhizium anisopliae và phun thuốc trừ côn trùng chích hút khi cần thiết. Cần thường xuyên kiểm tra vườn, nhất là vào thời điểm cây ra đọt non.

7.Sâu đục thân

7.1 Đặc điểm

Loại sâu này gây hại nặng nề nhất khi đục quanh thân, làm gián đoạn dòng lưu dẫn dinh dưỡng, gây chết cành, thậm chí chết cây. Các vết hại cũng là “cửa ngõ” cho nấm bệnh tấn công.

7.2 Biện pháp phòng trừ

Phòng trừ sâu đục thân hiệu quả nhất là kiểm tra thân cây định kỳ, dùng dao bén bắt sâu hoặc bơm thuốc vào lỗ sâu. Ngoài ra, khi phun thuốc phòng trừ sâu hại lá cũng cần phun đều cả phần thân cây để tiêu diệt ấu trùng.

8.Sâu ăn bông

8.1 Đặc điểm

Bướm đẻ trứng trên chùm bông, sâu non ăn phá khiến hoa rụng sớm, giảm tỷ lệ đậu trái dù cây ra hoa nhiều. Đây là đối tượng quan trọng trong giai đoạn trổ hoa, cần theo dõi sát sao 2–3 ngày/lần.

8.2 Biện pháp phòng trừ

Giải pháp kiểm soát gồm phát hiện sớm ổ trứng, tiêu diệt thủ công kết hợp phun thuốc trừ sâu và nấm định kỳ. Kiến vàng là loài thiên địch hiệu quả nên cần duy trì trong vườn.

Việc hiểu rõ các loại sâu bệnh trên cây sầu riêng là một phần thiết yếu trong quy trình canh tác bền vững. Mỗi loại sâu bệnh có đặc điểm sinh học và điều kiện phát sinh khác nhau, vì vậy bà con cần chủ động thăm vườn thường xuyên, kết hợp giữa phòng trừ sinh học – vật lý – hóa học một cách hợp lý.