Cách diệt lúa cỏ đúng kỹ thuật cho ruộng lúa

Cách diệt lúa cỏ hiệu quả là vấn đề quan trọng mà bà con nông dân cần chú ý để bảo vệ mùa màng. Lúa cỏ, hay còn gọi là lúa ma, có khả năng phát triển mạnh và lây lan nhanh chóng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng ruộng lúa. Cùng TTP Global tìm hiểu chi tiết về tác hại cũng như cách phòng tránh loại lúa này.

1.Tìm hiểu về đặc điểm và tác hại của lúa cỏ trên ruộng lúa

Lúa cỏ là một trong những vấn đề nan giải trong canh tác lúa, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng thu hoạch. Để kiểm soát hiệu quả, trước hết cần hiểu rõ đặc điểm sinh trưởng của loại cỏ dại này.

1.1 Đặc điểm của lúa cỏ

Lúa cỏ, hay còn gọi là lúa ma hoặc lúa hoang, có tên khoa học là Oryza Rufipogon. Lúa cỏ có đặc điểm hình thái tương tự như lúa trồng, nhưng lại là loài phụ, không có năng suất cao. Lúa cỏ sinh trưởng rất nhanh, trong giai đoạn đầu, cây có lá dài, hẹp hơn lúa trồng, và có thân mảnh, dễ bị gió thổi làm rụng hạt. Đặc biệt, lúa cỏ có thể trổ bông sớm hơn lúa trồng từ 5-7 ngày, tạo thành một rủi ro lớn đối với những vụ lúa tiếp theo. Khi hạt lúa cỏ rụng xuống đất, nếu gặp điều kiện thuận lợi, chúng có thể nảy mầm ngay lập tức, làm tăng nguy cơ lây lan mạnh mẽ trong suốt các vụ sản xuất sau này.

Lúa cỏ có khả năng sinh trưởng rất mạnh mẽ, thường chiếm ưu thế trong các điều kiện đất đai chưa được xử lý tốt hoặc những vùng có lúa tự để giống. Chính sự phát triển nhanh và mạnh mẽ này khiến lúa cỏ dễ dàng cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng với lúa trồng, làm giảm hiệu quả sản xuất. Các hạt lúa cỏ khi chín dễ dàng bị gió thổi đi và có thể tồn tại lâu trong đất, vì vậy chúng có thể tái sinh mạnh mẽ qua nhiều vụ mùa, tạo thành một vòng lặp khắc nghiệt.

1.2 Tác hại của lúa cỏ đối với ruộng lúa

Lúa cỏ gây ra những tác hại nghiêm trọng cho ruộng lúa bởi chúng có khả năng cạnh tranh mạnh mẽ về nguồn dinh dưỡng và ánh sáng, làm giảm khả năng phát triển của lúa trồng. Điều này dẫn đến việc giảm năng suất đáng kể, đôi khi có thể lên đến 30-40% so với ruộng lúa bình thường. Trong những trường hợp nặng, lúa cỏ có thể khiến mùa vụ mất trắng. Hơn nữa, hạt lúa cỏ rất dễ rụng khi gặp điều kiện bất lợi, khiến cho việc kiểm soát và thu gom rất khó khăn. Do vậy, nếu không xử lý kịp thời, lúa cỏ có thể lây lan nhanh chóng sang các vụ sau, gây ảnh hưởng lâu dài đến sản lượng và chất lượng lúa.

Một vấn đề nghiêm trọng khác là sự phát tán của lúa cỏ không chỉ qua gió và nước mà còn qua việc sử dụng giống lúa không đảm bảo chất lượng. Hạt giống bị lẫn lúa cỏ hoặc hạt giống tự để từ vụ trước chính là nguyên nhân chủ yếu khiến lúa cỏ tiếp tục xuất hiện và lây lan. Điều này không chỉ làm giảm năng suất mà còn làm giảm chất lượng thóc, gạo do sự lẫn tạp, từ đó ảnh hưởng đến giá trị tiêu dùng và xuất khẩu.

1.3 Nguyên nhân lúa có xuất hiện và phát triển

Lúa cỏ xuất hiện chủ yếu do các yếu tố canh tác và giống lúa không đảm bảo chất lượng. Một trong những nguyên nhân chính là việc sử dụng giống lúa tự để từ vụ trước mà không xử lý kỹ lưỡng. Nếu hạt giống từ vùng nhiễm lúa cỏ được mang đi gieo trồng ở những khu vực khác, hạt lúa cỏ sẽ dễ dàng phát tán qua nước, gió, chim, hoặc thậm chí là qua máy móc, nông cụ. Việc không xử lý triệt để tàn dư lúa cỏ trong đất sau mỗi vụ cũng là nguyên nhân làm gia tăng sự phát tán của lúa cỏ qua nhiều vụ.

Bên cạnh đó, thời gian chuyển vụ ngắn khiến cho việc xử lý đất và các tàn dư thực vật không đạt hiệu quả cao, đặc biệt là trong việc tiêu diệt hạt lúa cỏ. Chính sự thiếu hụt trong công tác vệ sinh đồng ruộng và bảo vệ giống lúa khiến lúa cỏ dễ dàng lây lan và phát triển mạnh mẽ. Vì vậy, việc quản lý giống lúa cẩn thận và áp dụng các biện pháp phòng trừ sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa sự bùng phát của lúa cỏ.

2.Các cách diệt lúa cỏ đúng chuẩn kỹ thuật

Để thực hiện cách diệt lúa cỏ hiệu quả và bền vững cần áp dụng các phương pháp chăm sóc tổng hợp. Trong đó, biện pháp canh tác đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế sự phát triển của lúa cỏ ngay từ đầu.

2.1 Cách phòng trừ lúa cỏ bằng biện pháp canh tác

• Chọn giống lúa tốt: Sử dụng giống lúa đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, không sử dụng giống lúa tự để từ các vụ trước bị nhiễm lúa cỏ. Hạt giống cần được xử lý trước khi gieo trồng, đặc biệt là bằng phương pháp ngâm nước ấm để loại bỏ hạt lép và lúa cỏ có thể nổi lên và được loại bỏ.
• Thay đổi kỹ thuật canh tác: Việc chuyển từ phương pháp gieo sạ sang phương pháp cấy mạ sẽ giúp nông dân dễ dàng kiểm soát và loại bỏ lúa cỏ từ những giai đoạn sớm. Cùng với đó, áp dụng luân canh cây trồng như trồng cây họ đậu (đậu nành, đậu xanh, lạc…) có thể giúp loại bỏ lúa cỏ hiệu quả trong những năm tiếp theo. Kỹ thuật này không chỉ giúp giảm sự phát triển của lúa cỏ mà còn cải thiện độ màu mỡ của đất.

• Vệ sinh đồng ruộng, kênh mương và làm đất: Trước khi gieo cấy, việc vệ sinh đồng ruộng và kênh mương sạch sẽ sẽ giúp loại bỏ các tàn dư của lúa cỏ. Đặc biệt, việc làm đất kỹ và bằng phẳng giúp hạt lúa cỏ không tiếp xúc được với ánh sáng, từ đó khó nảy mầm. Hạt giống sẽ phát triển tốt hơn và ít bị ảnh hưởng bởi lúa cỏ.

2.2 Cách diệt lúa cỏ bằng biện pháp thủ công

Trong giai đoạn lúa đẻ nhánh đến phân hóa đòng, nông dân có thể nhổ lúa cỏ thủ công để giảm sự lây lan. Khi lúa bắt đầu đẻ nhánh, việc phát hiện và nhổ bỏ lúa cỏ sẽ giúp ngăn ngừa chúng phát triển và sinh sôi mạnh mẽ. 

Trong giai đoạn trổ bông, việc cắt bỏ bông lúa cỏ khi chúng mới trổ hoặc trước khi hạt rụng sẽ giúp tránh tình trạng hạt lúa cỏ phát tán ra môi trường. Cần thăm đồng thường xuyên và nhổ bỏ lúa cỏ, sau đó tiêu hủy kịp thời để đảm bảo không còn hạt lúa cỏ trên ruộng hoặc bờ ruộng.

Đặc biệt, việc nhổ lúa cỏ phải thực hiện triệt để, không để lại bất kỳ phần nào của lúa cỏ trên ruộng. Các tàn dư phải được tiêu hủy hoặc đem đi đốt để đảm bảo rằng chúng không thể phát tán và gây hại cho các vụ sau. Biện pháp này, mặc dù mất nhiều công sức, nhưng lại rất hiệu quả trong việc ngăn chặn sự phát triển của lúa cỏ.

2.3 Cách xử lý lúa cỏ bằng biện pháp sinh học

Cách xử lý lúa cỏ bằng biện pháp sinh học là một trong những phương pháp bảo vệ môi trường hiệu quả. Một trong những biện pháp đơn giản nhưng hữu ích là thả vịt vào ruộng lúa sau khi thu hoạch. Vịt sẽ ăn hạt lúa cỏ còn sót lại, giúp giảm bớt lượng hạt cỏ trong đất. Ngoài ra, việc sử dụng các chế phẩm vi sinh để phân hủy rơm rạ và hạt lúa cỏ cũng là một phương pháp hữu ích. Việc này giúp tăng cường sức khỏe cho đất và giảm sự phát triển của lúa cỏ trong các vụ sau.

Biện pháp sinh học không chỉ hiệu quả mà còn thân thiện với môi trường, giúp bảo vệ các sinh vật có lợi khác trong đất và giảm thiểu sử dụng hóa chất trong sản xuất nông nghiệp. Đây là một giải pháp bền vững và lâu dài trong việc kiểm soát lúa cỏ.

2.4 Cách xử lý lúa cỏ bằng biện pháp hoá học

Khi lúa cỏ phát triển mạnh và không thể kiểm soát bằng biện pháp thủ công hoặc sinh học, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật là cần thiết. Các thuốc trừ cỏ chọn lọc có thể tiêu diệt lúa cỏ mà không gây hại cho lúa trồng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn cho người lao động và bảo vệ môi trường.

Cần lưu ý rằng biện pháp hóa học chỉ nên được sử dụng khi các biện pháp khác không mang lại hiệu quả, và phải được áp dụng đúng liều lượng để tránh tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và đất đai. Bên cạnh đó, việc sử dụng phân bón hữu cơ sẽ giúp cải thiện đất đai và giảm thiểu sự phát triển của lúa cỏ trong tương lai.

Cách diệt lúa cỏ là bước quan trọng để bảo vệ ruộng lúa, giúp tăng năng suất và chất lượng mùa màng. Tuy nhiên, lúa cỏ có khả năng phát triển nhanh và lây lan mạnh mẽ, gây khó khăn cho bà con nông dân. Để xử lý vấn đề này một cách hiệu quả, bà con cần áp dụng kết hợp các biện pháp phòng trừ hợp lý, từ canh tác đến biện pháp thủ công, sinh học và hóa học.