Cách chăm sóc giai đoạn làm đòng của cây lúa

Trong quá trình sinh trưởng của lúa, giai đoạn làm đòng của cây lúa là một trong những thời kỳ quan trọng bậc nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng hạt lúa. Đây là thời điểm cây lúa bắt đầu bước vào giai đoạn sinh sản, hình thành cơ quan sinh dục và chuẩn bị trổ bông. Nếu được chăm sóc tốt, lúa làm đòng sẽ phát triển đồng đều, bông chắc, số lượng hạt nhiều và ít bị lép, từ đó góp phần tạo nên một vụ mùa bội thu.

1.Giai đoạn lúa làm đòng là gì?

Lúa làm đòng là gì? Đó là giai đoạn cây lúa bắt đầu phân hóa và hình thành đòng – cơ quan sinh sản quan trọng, quyết định số gié và số hạt về sau. Đòng lúa sẽ phát triển dần về kích thước, từ khi hình thành (đòng cứt gián dài khoảng 1–2mm) cho đến khi đạt kích thước bằng một nửa chiều dài bông. Đây là giai đoạn tiền trổ, cần được cung cấp đầy đủ nước và dinh dưỡng.

Giai đoạn làm đòng là gì? Thường kéo dài từ 40 đến 60 ngày sau sạ tùy theo giống, được tính từ khi cây lúa bắt đầu phân hóa đòng cho đến khi bông trổ đều. Trong giai đoạn này, lúa rất mẫn cảm với điều kiện bất lợi như thiếu nước, sâu bệnh hoặc mất cân đối dinh dưỡng, dễ dẫn đến nghẽn đòng, bông ngắn, hạt lép nhiều.

2.Cách nhận biết giai đoạn làm đòng của cây lúa

Để chăm sóc hiệu quả và bón phân đúng thời điểm, người trồng cần xác định chính xác khi nào cây lúa bước vào giai đoạn làm đòng của cây lúa.

2.1 Dựa vào thời gian sinh trưởng và số ngày sau gieo

Thông thường, giai đoạn làm đòng của cây lúa diễn ra khoảng 45–55 ngày sau gieo đối với giống lúa ngắn ngày, và từ 60–70 ngày với giống dài ngày. Dựa trên thời gian sinh trưởng đặc trưng của từng giống lúa, bà con có thể ước đoán tương đối chính xác thời điểm bắt đầu bón phân đón đòng và tăng cường chăm sóc.

Một cách tính đơn giản là lấy tổng thời gian sinh trưởng của giống lúa trừ đi 50 ngày để xác định thời điểm bón đón đòng. Ví dụ: nếu giống lúa có thời gian sinh trưởng 100 ngày thì thời điểm làm đòng rơi vào khoảng ngày thứ 50 sau gieo.

2.2 Dựa vào hình thái cây lúa

Khi bước vào giai đoạn làm đòng, cây lúa có những biểu hiện rõ rệt về hình thái: khóm lúa tròn đều, thân cứng, hai cổ lá gần chóp bằng nhau, lá đứng và ngả màu vàng chanh. Đặc biệt, gần đỉnh chóp lá thường có hiện tượng “thắt eo”, báo hiệu cây đang tích lũy dinh dưỡng chuẩn bị trổ.

Ngoài ra, nếu tháo cạn nước từ 32–35 ngày sau sạ, cây sẽ đứng cái rõ hơn, tạo điều kiện cho ánh sáng chiếu đều vào tán lá và giúp lúa phân hóa đòng thuận lợi.

2.3 Dựa vào trạng thái đòng

Cách nhận biết chính xác nhất là bóc đòng ra kiểm tra. Khi thấy đòng dài từ 1–2mm (giai đoạn đòng cứt gián) hoặc có độ dài khoảng 2,5 đốt ngón tay là thời điểm thích hợp để bón phân đón đòng. Đây là dấu hiệu cây đang bắt đầu chuyển hóa năng lượng từ thân lá vào đòng, chuẩn bị cho quá trình trổ.

3.Cách chăm sóc giai đoạn làm đòng của cây lúa

Đây là giai đoạn cây chuyển từ sinh trưởng dinh dưỡng sang sinh trưởng sinh sản, nên nhu cầu về nước, dinh dưỡng và khả năng chống chịu với sâu bệnh đều tăng cao. Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết giúp bà con chủ động thực hiện các biện pháp chăm sóc phù hợp, tạo tiền đề cho năng suất và chất lượng lúa tối ưu ở cuối vụ.

3.1 Điều tiết nước hợp lý

So với các giai đoạn khác, lúa giai đoạn làm đòng cần lượng nước cao và ổn định. Cụ thể, từ khi tượng đòng đến trổ đều (khoảng 40–60 ngày sau sạ), ruộng lúa cần được giữ mực nước từ 3–5cm. Giai đoạn trổ bông thì tăng lên 5–7cm để tránh hiện tượng bất thụ do thiếu nước.

Nếu 3–5 ngày trước khi trổ mà ruộng khô, nguy cơ lúa bị hỏng bông rất cao. Vì vậy, việc kiểm soát nước xuyên suốt giai đoạn này là yếu tố then chốt giúp đảm bảo tỷ lệ trổ đều và hạt chắc.

3.2 Sử dụng phân bón đúng liều lượng

Giai đoạn từ làm đòng đến trổ, cây lúa hấp thụ khoảng 30–40% tổng nhu cầu dinh dưỡng cả vụ, đặc biệt là đạm và kali. Để đảm bảo cung cấp kịp thời, bà con cần tiến hành bón phân đón đòng đúng thời điểm – khi lúa ở giai đoạn 42–45 ngày sau sạ.

Tỷ lệ phân bón tham khảo:

• Vụ Đông Xuân: 5kg ure + 3kg kali/100m²
• Vụ Hè Thu: 4kg ure + 3kg kali/100m²

Ngoài ra, nên bổ sung phân bón lá chứa amino acid hoặc Super 888 để giữ xanh lá đòng, giúp lúa trổ thoát, hạn chế nghẽn đòng. Kết hợp với sản phẩm cứng cây như Buta để hạn chế đổ ngã.

3.3 Phòng trừ sâu & bệnh gây hại

Giai đoạn lúa làm đòng rất nhạy cảm với các bệnh đạo ôn cổ bông, cháy bìa lá, đốm vằn và lem lép hạt. Ngoài ra, các loài sâu hại như rầy nâu, sâu đục thân, nhện gié và sâu cuốn lá cũng thường xuyên gây hại.

Biện pháp phòng ngừa hiệu quả gồm:

• Thăm đồng đều đặn, theo dõi mật số sâu hại.
• Sử dụng thuốc BVTV chọn lọc, ưu tiên sản phẩm sinh học.
• Duy trì ruộng thông thoáng, bón phân cân đối.
• Ứng dụng công nghệ hiện đại như máy bay phun thuốc không người lái để xử lý kịp thời.

Việc hiểu và chăm sóc đúng giai đoạn làm đòng của cây lúa không chỉ giúp cây phát triển đồng đều, hạn chế bệnh hại mà còn quyết định đến sản lượng và chất lượng hạt thu hoạch. Bà con nên chủ động nắm bắt thời điểm, kết hợp linh hoạt giữa nước – phân – phòng bệnh để nâng cao hiệu quả canh tác, hướng tới những vụ mùa thành công bền vững.