Kỹ thuật làm đất trồng lúa hiệu quả trong 5 bước

Làm đất trồng lúa là bước quan trọng đầu tiên trong quy trình canh tác lúa nước. Không chỉ đóng vai trò là môi trường để rễ cây bám và hấp thụ dinh dưỡng, đất còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng, phát triển và năng suất của cây lúa. Vậy kỹ thuật làm đất trồng lúa như thế nào để đảm bảo hiệu quả cao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1.Vì sao cần làm đất trồng lúa?

Đất là nơi giữ nước, cung cấp dinh dưỡng và là môi trường sinh học cho rễ lúa phát triển. Tuy nhiên, sau mỗi mùa vụ, đất trồng lúa thường bị thoái hóa do canh tác liên tục, tích tụ mầm bệnh, cỏ dại và tàn dư hữu cơ chưa phân hủy. Nếu không được xử lý và cải tạo đúng cách, đất sẽ mất dần khả năng nuôi dưỡng cây trồng.

Việc làm đất trồng lúa giúp:

• Loại bỏ mầm bệnh, cỏ dại, côn trùng tồn dư trong đất.
• Cải thiện cấu trúc đất, tăng độ tơi xốp, thoáng khí.
• Cung cấp nguồn hữu cơ tái tạo từ việc phân hủy rơm rạ.
• Tạo mặt bằng và hệ thống dẫn nước hợp lý cho gieo sạ.

Để đạt hiệu quả canh tác, đất trồng lúa cần đảm bảo:

• Tơi xốp, thông thoáng, có khả năng giữ nước tốt.
• Độ pH nằm trong khoảng 5.5 – 7.5, phù hợp cho quá trình hấp thu dinh dưỡng của lúa.
• Tầng canh tác đủ dày để rễ lúa bám chắc, lấy nước và khoáng chất.
• Ít nhiễm phèn, không bị nén chặt hoặc khô cứng.

2.Hướng dẫn kỹ thuật làm đất trồng lúa chi tiết

Quy trình làm đất có thể linh hoạt tùy vùng miền và mùa vụ, nhưng cơ bản cần đảm bảo các bước sau:

2.1 Xử lý rơm rạ trên ruộng lúa sau thu hoạch – kỹ thuật làm đất trồng lúa

Sau thu hoạch, lượng rơm rạ để lại trên ruộng khá lớn. Thay vì đốt bỏ như tập quán truyền thống, hiện nay bà con được khuyến khích xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học để thúc đẩy quá trình phân hủy, trả lại cho đất một lượng mùn hữu cơ quý giá. Phần rơm có thể tận dụng làm nguyên liệu tái chế, phần gốc rạ và cỏ được ủ phân hoặc cày vùi để cải tạo đất.

Cùng lúc đó, cỏ dại ven bờ ruộng cũng cần được phát quang để hạn chế nơi cư trú của sâu bệnh.

2.2 Cày vùi, phơi đất – kỹ thuật làm đất trồng lúa

Sau khi xử lý rơm rạ, bà con tiến hành cày sâu từ 10 – 20 cm để đảo tầng đất, giúp phân hủy chất hữu cơ còn lại và tiêu diệt mầm bệnh. Với ruộng có dấu hiệu nhiễm phèn, cần rải vôi và cày sâu hơn để cải tạo độ pH.

Tiếp đó, đất được phơi ải từ 10 – 15 ngày để giảm độ ẩm, làm khô bề mặt và tạo điều kiện cho khí độc bay hơi ra ngoài.

2.3 Cày bừa đất – kỹ thuật làm đất trồng lúa

Sau thời gian phơi ải, tiến hành cày bừa lần hai kết hợp cho nước vào ruộng. Mục tiêu là làm nhỏ các mảng đất lớn, tăng độ tơi xốp và tạo điều kiện cho khí độc do phân giải chất hữu cơ được giải phóng, tránh ngộ độc rễ ở giai đoạn mạ non.

2.4 San phẳng mặt đất và tạo rãnh – kỹ thuật làm đất trồng lúa

Khi đất đã tơi đều, san phẳng mặt ruộng là bước không thể thiếu. Ruộng bằng phẳng giúp phân bổ nước đều, tránh chỗ trũng ngập úng hoặc chỗ cao thiếu nước. Đồng thời, tạo rãnh thoát nước và đường dẫn nước cũng cần được thực hiện để đảm bảo điều tiết nước thuận lợi trong suốt mùa vụ.

2.5 Tạo đường dẫn nước vào ruộng – kỹ thuật làm đất trồng lúa

Hệ thống dẫn nước hiệu quả giúp kiểm soát lượng nước ra vào ruộng lúa, phục vụ cho các giai đoạn sinh trưởng khác nhau của cây. Khi ruộng được trang bị rãnh dẫn, mương thoát hợp lý, việc điều chỉnh mực nước trong canh tác sẽ trở nên chủ động hơn, đặc biệt trong các vùng có điều kiện thủy lợi không ổn định.

Làm đất trồng lúa không chỉ là khâu khởi đầu mà còn là nền tảng vững chắc cho cả vụ mùa phía trước. Một quy trình làm đất đúng kỹ thuật sẽ tạo ra một môi trường sinh trưởng lý tưởng cho cây lúa: giàu dưỡng chất, thoáng khí, giữ nước tốt, ít mầm bệnh, và dễ dàng điều tiết thủy lợi.

Việc đầu tư thời gian và công sức vào khâu làm đất giúp bà con:

• Giảm thiểu chi phí sản xuất do ít phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón bổ sung.
• Tăng hiệu quả sử dụng phân hữu cơ và khoáng do đất tơi xốp và có hệ vi sinh vật cân bằng.
• Tăng tỷ lệ sống và phát triển mạnh mẽ của cây lúa ngay từ đầu vụ.
• Tăng năng suất, chất lượng hạt gạo, mang lại lợi nhuận cao và bền vững hơn cho người sản xuất.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đất đai ngày càng suy thoái, việc nắm vững kỹ thuật làm đất trồng lúa là yêu cầu cấp thiết để phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Mong rằng qua bài viết này, bà con nông dân sẽ có thêm thông tin hữu ích để áp dụng vào thực tiễn canh tác, nâng cao hiệu quả sản xuất và gìn giữ chất lượng đất lâu dài.